Heleen Regenspurg - 2022
Al meer dan vijftig jaar zet Stichting In den Scherminckel zich in voor de archeologie van Bergen op Zoom. Namens de stichting maakt bestuurslid Elvira Adriaansen zich sterk voor publieksbereik: “Je hebt niets aan archeologische vondsten, als je ze niet naar het publiek kunt brengen.” Haar grote trots is de vorig jaar geopende Verborgen Vesting.
“Publieksbereik is mijn ding”
De positieve geluiden die rondgaan over de Verborgen Vesting in Bergen op Zoom zijn niet te negeren. Ook niet door mij en daarom pak ik op een woensdagochtend de trein richting West-Brabant. Ik heb afgesproken met Elvira Adriaansen van Stichting In den Scherminckel, één van de partijen achter de Verborgen Vesting. Elvira is een jonge vrouw met energie voor twee! Ze is het type erfgoedvrijwilliger dat een verschil maakt. Ruim dertien jaar is zij betrokken bij de archeologische stichting.
Tekst loopt door onder foto.
Elvira Adriaansen van Stichting In den Scherminckel. Foto Erfgoed Brabant.
Als ik Elvira vraag wat zij leuk vindt aan haar werkzaamheden, zegt ze: “Publieksbereik is mijn ding. Om het verhaal achter de vondsten te vertellen en met bezoekers te praten over de vragen die bij hun opkomen. Zo bereik je mensen.” Vandaag mag ik deze kant van Elvira aanschouwen, wanneer zij mij rondleidt door het depot, de tentoonstellingsruimte en de Verborgen Vesting. Maar eerst praten we over financiering en de rol van de gemeente.
Verdrag van Faro
De zorgen van Elvira over de langdurige financiering van de stichting - met name met betrekking tot duurzame huisvesting - en de soms stroeve relatie met de gemeente zijn zaken waar veel erfgoedorganisaties zich in zullen herkennen. Maar allereerst drukt Elvira mij op het hart dat de samenwerking met stadsarcheoloog Marco Vermunt uitstekend is. Elvira: “We hebben elkaar nodig. Marco heeft geen tijd voor publieksactiviteiten, dus die verzorgt de stichting. Allemaal in goed overleg met Marco.” Maar tegelijkertijd is dit precies ook waar het steekt. Met de publieksactiviteiten verzorgt de stichting het Faro-stuk. Elvira: “Op het moment is het Verdrag van Faro nog geen verplichting voor de gemeente, maar het is een taak die hoogstwaarschijnlijk wel verplicht wordt. Regelmatig laten wij dan ook bij de politiek vallen dat de stadsarcheoloog die taak niet alleen kan uitvoeren en dat de stichting hierin een belangrijke rol vervult.”
Archeologie naar het publiek brengen
Na de koffie leidt Elvira mij door het archeologisch depot en de tentoonstellingsruimte, beide in een pand aan de Wassenaarstraat. Over het belang van het openstellen van de ruimtes voor wetenschappers, schoolklassen en andere geïnteresseerden, kan Elvira kort zijn: “Je hebt niets aan archeologische vondsten, als je ze niet naar het publiek kunt brengen.” En dit doen Elvira en de andere vrijwilligers met overgave. De stichting heeft lesprogramma’s ontwikkeld, vrijwilligers geven workshops waarbij de gasten met scherven puzzelen en er worden rondleidingen gegeven. Naast deze selectie van activiteiten helpen de vrijwilligers Marco met het schoonmaken en sorteren van de vondsten. Elvira: “Marco heeft niet genoeg tijd om dat alleen te doen.”
Tekst loopt door onder foto.
Archeologiedepot van de gemeente Bergen op Zoom. Foto Erfgoed Brabant.
Verborgen Vesting
Een paar jaar geleden zag de stichting nog een kans om archeologie naar het publiek te brengen. Bij de voorbereidingen van een nieuwbouw werd in 2016-2017 een deel van het vestingwerk van Menno van Coehoorn gevonden. Elvira: “Tijdens het opgraven bleek dat de resten heel mooi en intact waren. Dit is heel bijzonder.” Vrijwilligers van de stichting hebben helpen graven en schoonmaken én de stichting heeft de gemeente met regelmaat geïnformeerd over de stand van zaken. Uiteindelijk zijn er een werkgroep en een stichting opgericht die van de gevonden resten de geweldige publiekslocatie de Verborgen Vesting hebben gemaakt.
Tekst loopt door onder foto.
Een schoolklas op bezoek in de Verborgen Vesting. Foto Stichting In den Scherminckel.
Op straatniveau bevindt zich nu de nieuwbouw. Hieronder ligt de Verborgen Vesting. In deze ‘kelder’ wordt aan de hand van de resten van de vesting, films en geluid- en lichteffecten het spannende verhaal verteld van de belegering en inname van Bergen op Zoom in 1747. Tussendoor heeft een vrijwilliger van Stichting In den Scherminckel aandacht voor het archeologische verhaal van de resten.
In Brabant biedt de Verborgen Vesting een unieke archeologie-ervaring, die een beleving is voor jong en oud. En wandel daarna vooral door naar de Wassenaarstraat voor een bezoekje aan het depot en de tentoonstellingsruimte. En sta er dan even bij stil dat deze en héél veel andere erfgoedplekken er niet zouden zijn zonder de inzet van vrijwilligers als Elvira.
- Bezoek hier de Facebookpagina van Stichting In den Scherminckel.
- Wilt u meer weten over de stichting? Stuur dan een mail naar Elvira Adriaansen: scherminckel@home.nl
- Bezoek hier de Facebookpagina van de Verborgen Vesting.