Heleen Regenspurg – november 2023
Afgelopen voorjaar organiseerde de dialectgemeenschap Brabanders en hun Taal de Gij-week. De hele week stond in het teken van het Brabants, met onder andere lezingen, een quiz, liedjes, social mediaberichten van Bekende Brabanders én een oproep om mooie dialect-initiatieven te delen. Naar aanleiding van de oproep kreeg ik een geweldig enthousiaste mail van Jeannine uit Roosendaal. Jeannine vertelde over de cursus Roosendaolse Taol, waaraan in 2022 vijftig mensen deelnamen. Ik was blij verrast over dit succes, maar ook verbaasd dat de cursus niet al eerder op mijn radar stond. Jeannine bracht mij in contact met Annelieke Danen, de initiatiefnemer achter de cursus. Na een leuk gesprek nodigde Annelieke mij en mijn collega Yoïn van Spijk uit om bij een les aan te sluiten. Daar maakten wij graag gebruik van!
De leerlingen en de docenten tijdens de cursus Roosendaolse Taol (2023). 
Veel jonge mensen in de zaal
In één jaar tijd is het cursistenaantal verdubbeld van vijftig naar honderd! Waaronder de burgemeester en een wethouder van de Gemeente Roosendaal. De groep is verdeeld in tweeën; vijftig mensen volgen de lessen op maandagavond en de andere vijftig op de dinsdagavond.
Op de maandagavond dat Yoïn en ik de taalles bezoeken is het rotweer. ‘Storm’ is misschien een te groot woord, maar het komt met bakken uit de lucht en de wind blaast door mijn jas heen. We worden verwacht bij horecagelegenheid De Raatskelder aan de Markt in Roosendaal. Van de barman krijgen we een warme kop thee waarna hij ons de weg naar de zaal wijst waar de les al is begonnen. Met drijfnatte haren en kleren komen we binnen, maar de informele sfeer maakt dat Yoïn en ik ons direct op ons gemak voelen. Er zitten inderdaad veel mensen in de zaal, maar wat mij en Yoïn nog het meest verrast is dat een derde daarvan jonger dan vijftig is. Veel jonge mensen zeggen ‘iets’ te hebben met het Brabants, maar in het dialectveld zie ik zelden zo’n grote groep van jonge mensen bij een lezing, een workshop of een cursus. Onze tafelgenoten vertellen ons dat veel van de dertigers en de veertigers bij een carnavalsvereniging zitten en voor het schrijven van de liedjes en de wagenteksten hun kennis van het Roosendaals willen bijspijkeren. Ik vind het interessant dat twee vormen van erfgoed – dialect en carnaval – zo nauw aan elkaar verbonden zijn. Ook in Roosendaal spreken steeds minder mensen dialect in het dagelijks leven, maar doordat het Roosendaals zo sterk verbonden is aan carnaval, blijft het dialect levend.
Wandelend Roosendaals woordenboek
De vijf lessen – waarin spreken en de klanken centraal staan – zijn ontwikkeld door Jan van Nassau. Jan is een wandelend Roosendaals woordenboek en houdt zich al meer dan veertig jaar bezig met dialect. De spelling van het Roosendaals die in de lessen wordt gebruikt, heeft Jan onder andere gebaseerd op de honderd jaar oude teksten van Kees Dekkers, schrijver van onder andere “’t Roosendaolsch Lieke’’ (1923). Daarbij wordt ook de voorkeurspelling van Oòns Taoltje (Roosendaalse dialectgroep gestart in 1981) gepresenteerd.
De cursus hoeft Jan niet alleen te geven, hij wordt bijgestaan door Annelieke Danen, Lenny Hamans (door de leerlingen liefdevol ‘juffrouw Lenny’ genoemd), Henk de Bot en Eric van Arendonk. Wat een geluk heeft Roosendaal met dit docententeam! Anderhalf uur lang weet het team de hele zaal te boeien! De docenten vertellen korte verhalen en lezen gezamenlijk met de leerlingen hardop rijtjes woorden voor. Tussendoor is er voor de groepjes veel tijd om zelf met de woorden en de klanken aan de slag te gaan, bijvoorbeeld door het verzinnen van een grappige zin. De les is door deze opzet heel interactief. En mocht iemand afdwalen, dan brengen de lachsalvo’s uit de zaal deze persoon wel weer bij de les. Alle docenten weten humor goed in te zetten bij de les waardoor het leren net een stukje luchtiger wordt. Een taalles met een vleugje cabaret!
Meer informatie over de cursus?
In de cursus die Yoïn en ik hebben bezocht staan het spreken en de klanken centraal. Voor de mensen die na deze cursus zich verder in het Roosendaals willen verdiepen, zijn er schrijflessen.
Wil je meer weten over de cursus Roosendaolse Taol? Neem dan contact op met Annelieke Danen: anneliekedanen@kpnmail.nl
Taalklas opzetten?
Op verschillende plekken in Noord-Brabant worden taalklassen georganiseerd. Wil jouw dialectvereniging ook een taalklas opzetten? En wil je hierover van gedachten wisselen met een vereniging die hier ervaring meeheeft? Neem dan contact op met mij zodat ik je in contact kan brengen met een ervaren vereniging: Heleen Regenspurg (Erfgoed Brabant) / heleenregenspurg@erfgoedbrabant.nl / 06 52 78 93 96