Vincent Hoeks, docent geschiedenis aan Fontys Pabo Eindhoven, is geen onbekende in de Brabantse erfgoedwereld. Al jaren werkt hij - onder andere met Erfgoed Brabant - aan het verbinden van het lokale erfgoed met het onderwijsprogramma. Onlangs zette hij zijn zinnen op de mobiele expositie ‘Canon van Eindhoven’ van de stichting Eindhoven in Beeld. Maar het letterlijke gesleep met banners vol teksten en foto’s naar het klaslokaal moest eenvoudiger. Samen met student Jeroen Slomp werd de Canon van Eindhoven in een digitaal jasje gegoten. Wat maakt dat Vincent en Jeroen zich hier vrijwillig hard voor maakten?
Passie
Op die vraag hoeft Vincent niet lang na te denken: “PASSIE met zes hoofdletters!” Jeroen knikt instemmend. We hebben hier dan ook te maken met twee echte geschiedenisfanaten. Toch was het niet alleen pure passie. De gedachte aan een digitale regiocanon van Eindhoven speelde al langer in Vincents gedachten. “Fontys Pabo ziet de eigen omgeving van de leerling als een opstap naar de wereld. Een regiocanon was een welkom middel bij de opdrachten rondom omgevingsonderwijs voor onze studenten.” Dat de eigen omgeving en de betrokkenheid daarbij een rol spelen, bewijst Jeroen: “Ik vind geschiedenis leuk, maar ik woon ook m’n hele leven in Eindhoven en voel me verbonden met de stad. Ik zag de landelijke canon voorbij komen en vond dat voor Eindhoven ook een mooi idee.”
Kenmerkend
De digitale canon bestaat nu uit de 23 vensters die Eindhoven in Beeld opzette. Ze zijn niet allemaal een afgeleide van de landelijke canonvensters. Dat hoeft volgens Jeroen ook niet: “Voor Eindhoven valt de tijd van de industriële revolutie op, met later DAF en Philips. Die is kenmerkend voor de ontwikkeling van de huidige stad. Een indeling naar de tijdvakken is relevant, maar het moet wel voor de hand liggend zijn.” Jeroen wil onderzoeken welke vensters in de loop van de tijd nog toegevoegd kunnen worden. Het uitgangspunt daarbij is volgens hem het altijd blijven bevragen op waarom iets in een canon komt.
Onderwijsmiddel
Een canon is arbitrair. Dat hoef je Vincent als geschiedenisdocent niet uit te leggen. Maar een canon is bovenal ook een onderwijsmiddel met tal van mogelijkheden. “Leven we nog wel in tijdvak 10? Of leven we in 11?” vertelt Vincent. “Je hebt ruimte om geschiedenis vanuit allerlei perspectieven te behandelen.” Inclusie en diversiteit zijn actuele thema’s en het is minstens zo relevant om gebeurtenissen daarbij vanuit lokaal, regionaal of landelijk perspectief te onderzoeken. “Stel je voor wat je allemaal kunt met een begrip als Philips of met initiatieven als ‘struikelstenen’.”
Nooit ‘af’
Vincent ziet canons vooral als dynamisch middel. “Ik ben in de loop van de tijd anders naar canons gaan kijken. De canon is van ons allemaal. We mogen daar kritisch op zijn en met elkaar de discussie over de inhoud aangaan.” Met die insteek wil hij zijn onderwijsprogramma vorm geven. Vincent wil studenten uitdagen om samen criteria te bedenken om canonvensters ter discussie te stellen. Welke zouden er beter uit kunnen? En welke komen er dan voor in de plaats? En waarom die? Uitgangspunten als ‘consensus’, maar ook ‘toegankelijkheid voor iedereen’ zijn daarbij van belang. “Blijf vooral aanvullen vanuit jouw eigen achtergrond.” Dat dat niet ingewikkeld hoeft te zijn, bewees een eerstejaars student. Hij wees op het feit dat het aantal keer dat PSV landskampioen werd, inmiddels niet meer klopte in de Canon van Eindhoven. Zo zie je maar, een canon is nooit ‘af’.
Met dank aan Jeroen Slomp en Vincent Hoeks, student en docent geschiedenis Fontys Pabo Eindhoven.