Musea sluiten mensen uit met moeilijke teksten

22 april 2023

In Nederland heeft 1 op de 6 mensen moeite met lezen en schrijven.
Voor deze mensen zijn veel dingen moeilijk.
Bijvoorbeeld het lezen van een contract of een gesprek met de dokter.
Maar wist je dat een bezoek aan een museum ook ingewikkeld is?
Bij een museum denk je misschien aan kunst of mooie oude spullen.
Maar in een museum zijn ook heel veel teksten.
Zoals tekstbordjes, een audiotour en de website van een museum.
Deze teksten zijn vaak te moeilijk voor mensen die moeite hebben met lezen en schrijven.
Dat komt omdat deze teksten een te hoog taalniveau hebben.

Tekst op B1-niveau

Wetenschappers hebben de Nederlandse taal in zes niveaus verdeeld.
Niveau A1 is het laagste niveau.
C2 is het hoogste niveau.
Veel teksten in musea zijn op niveau C1 geschreven.
Dit niveau is te hoog voor mensen die moeite hebben met lezen en schrijven.
De landelijke overheid adviseert om teksten op B1-niveau te schrijven.
Een tekst op B1-niveau bestaat uit makkelijke woorden die bijna iedereen gebruikt.
En uit korte, makkelijke en actieve zinnen.

Een tekst op B1-niveau is prettig voor mensen die moeite hebben met lezen en schrijven.
Maar ook mensen met een hogere opleiding lezen liever een tekst op B1-niveau.
B1-niveau wordt ‘toegankelijke taal’ genoemd.

Micky en Daniëlle

Voor Micky Hermes en Daniëlle Amelsbeek is toegankelijke taal belangrijk.
Micky en Daniëlle hebben een licht verstandelijke beperking.
Daardoor vinden zij teksten van een hoog niveau moeilijk.

Micky en Daniëlle vinden het leuk om naar een museum te gaan.
Maar veel teksten in musea zijn te  moeilijk voor ze.
Micky: “In veel musea hangt op de muur een hele lange tekst.
Ik heb niet de concentratie om die in één keer te lezen.
Het is beter als de tekst wordt opgeknipt in kleine stukken.”  

Audioguide en rondleiding

Micky en Daniëlle vinden de audioguide ook vaak moeilijk.
Dat komt niet alleen door de lange zinnen en de moeilijke woorden.
Daniëlle: “In veel audioguides spreken mensen te snel waardoor ik dingen mis.
Je kunt het meestal niet terugspoelen.
In een goede audioguide spreken mensen kort en krachtig én niet te snel.
En een goede audioguide kun je terugspoelen.”

Kort en krachtig taalgebruik zit ook in een goede rondleiding.
Wat een rondleider zeker niet moet doen is praten tegen Micky en Daniëlle alsof het kleuters zijn!

“Moeilijke teksten zijn voor de elite”

Daniëlle en Micky snappen waarom veel mensen die een licht verstandelijke beperking hebben niet naar een museum gaan.
Daniëlle: “De moeilijke teksten in een museum zijn voor de elite.
Andere mensen begrijpen die teksten niet.
En als mensen iets niet begrijpen kunnen zij niet meedoen.”

Moeilijke teksten sluiten mensen dus uit.
En dat geldt dus ook voor museumteksten.
Dat is jammer en niet nodig.
Of, met de woorden van Daniëlle: “Je hoeft niet geschoold te zijn om te genieten van kunst.”

Meer informatie over B1-niveau

Ben jij een museummedewerker en wil jij toegankelijke teksten schrijven?
Informatie hierover vind je op de volgende websites:

• Op de site van de landelijke overheid staat informatie over het B1-niveau.
• Op de site ‘Is het B1?’ kun je testen of een woord een B1-niveau heeft.

Je kunt ook je vragen stellen aan Heleen Regenspurg van Erfgoed Brabant: heleenregenspurg@erfgoedbrabant.nl

Dit artikel is op B1-niveau geschreven. Dat betekent:

• De zinnen zijn kort en actief.
• Er zijn weinig komma’s gebruikt.
• Er zijn zo min mogelijk moeilijke woorden gebruikt.
• Nieuwe zinnen zijn onder de vorige zin gezet.

Gedichten van Micky Hermes

Micky Hermes schrijft graag mooie gedichten.
De gedichten kun je lezen op de Instagram van Micky: gedichten_hoekje