Op Landpark Assisië wordt elke dinsdagmiddag erfgoed vastgelegd. Elmy Weijtmans verwelkomt dan bewoners van het terrein in het Historisch Archief, waar ze aan een grote tafel herinneringen ophalen aan het leven op het Landpark.
In het Brabantse Biezenmortel ligt Landpark Assisië. Het terrein wordt beheerd door Prisma en wordt bewoond door mensen met een verstandelijke beperking. In 2016 is op het terrein het Historisch Archief opgericht. Al sinds de start is Elmy Weijtmans hierbij betrokken. Tevens heeft zij samen met Rob Braam in drie jaar tijd het bijbehorende activiteitencentrum opgericht, waar bewoners onder meer helpen met het scannen en documententeren van de collecties en waar elke dinsdagmiddag herinneringen worden gedeeld. Naast de twee dagen in het archief werkt Elmy de rest van de werkweek in de zorg op het terrein.
De mannen Riny, Gerrit, Bart, Harrie, Twan en Tonny zijn vaste klanten op de dinsdagmiddag en ook aanwezig tijdens het bezoek van Erfgoed Brabant. Riny heeft als traktatie heerlijke appelflappen meegenomen en de sfeer zit er goed in. Elmy legt uit dat voor het ophalen van de herinneringen altijd een onderwerp wordt gekozen. Vervolgens worden de gedeelde herinneringen door haar vastgelegd op film of audio. Na het gesprek zoeken Elmy en de bewoners in het archief naar beeldmateriaal dat past bij de opgehaalde verhalen. Medewerker Jeroen van Landpark TV monteert vervolgens het AV- en beeldmateriaal waarna het wordt uitgezonden op Landpark TV.
Tekst loopt door onder foto.
Vanaf rechtsonder met de klok mee: Riny, Gerrit, Bart, Elmy, Harrie, Twan, Tonny. Foto Erfgoed Brabant.
Zaalvoetbal en kattenkwaad
Deze dinsdag is het onderwerp de schooltijd op Landpark Assisië. De meeste van de mannen aan tafel zijn de zeventig jaar al voorbij en wonen sinds hun kindertijd op het terrein. Een paar hebben zelfs bij elkaar in de klas gezeten. Het gesprek begint met wat feitelijke informatie, zoals de namen van de meesters en een opsomming van de verschillende lessen. Naarmate het gesprek vordert – en Elmy hier en daar een vraagt stelt – komen de meer persoonlijke verhalen naar boven. Zo wordt verteld dat sommige meesters erg streng konden zijn en dat het daardoor niet altijd een pretje op school was. Maar de schooltijd brengt ook hele leuke herinneringen naar boven. Zoals het apenkooien en de zaalvoetbal tijdens de gymles, en al het kattenkwaad dat werd uitgehaald. Een herinnering die de mannen allemaal nog scherp voor de geest staat, is die van een jongen die door de politie uit de gymzaal werd gehaald omdat hij had gestolen. Het is mooi om te zien hoe de mannen elkaar aanvullen en verbeteren. Langzaam ontstaat een steeds vollediger beeld van een periode die zich meer dan vijftig jaar geleden afspeelde.
“Het is allereerst de geschiedenis van de bewoners”
Het delen van de verhalen draagt bij aan de verbinding tussen de bewoners. Daarnaast zullen de verhalen ook voor velen hun identiteit als bewoner van Landpark Assisië versterken. Het is een manier van omgaan met erfgoed die we steeds vaker in de zorg zien. Maar Elmy gaat een stapje verder. Met de dinsdagmiddagen en andere werkzaamheden draagt zij bij aan een inclusiever Brabants erfgoedverhaal. Elmy: “Wanneer mensen aan de slag gaan met de geschiedenis van een zorgterrein zoals het Landpark Assisië, gebeurt het vaak dat alleen de verhalen van de directeuren en dokters worden verteld. Maar de geschiedenis van het Landpark is allereerst de geschiedenis van de bewoners.” Deze geschiedenis legt Elmy niet alleen vast op de dinsdagmiddagen, maar onder meer ook in de recente publicatie “Over Assisië: Een thuis in Biezenmortel voor mensen met een verstandelijke beperking”. Het is Elmy die ervoor heeft gezorgd dat naast de dokters, directeuren en geestelijken, ook oude en huidige bewoners ruim vertegenwoordigd zijn in het boek.
Op landelijk en provinciaal niveau spreekt het erfgoedveld over het belang van inclusie en participatie. Waarschijnlijk zonder zich hier bewust van te zijn, draagt Elmy haar steentje allang aan beide bij. Zij doet dit met heel weinig budget en vooral heel veel energie en goede ideeën. En in de eerste plaats doet zij dit allemaal voor de bewoners.