Aan de slag gaan met een erfgoedlesproject was voor Amy, Joris, Maud en Senna een bewuste keuze toen zij in hun programma ‘Vrije Ruimte’ van Pabo Avans Breda de samenwerking aangingen met Erfgoed Brabant. De uitdaging was het onderzoeken en toepassen van een meer inclusieve werkwijze voor één van onze lesprojecten in het basisonderwijs. Vanwege hun praktijkstages in de kleutergroepen, kozen de studenten voor Op de toren zit een haan. Zij wisten het project een onverwachte en meer inclusieve draai te geven.
Jonge kind
Je zou misschien denken dat inclusiviteit in een erfgoedproject voor kleuters te hoog gegrepen is. De studenten dachten daar anders over. De basiscursus Wijzer met Erfgoededucatie hielp hen om uitgangspunten te formuleren bij hun opdracht. “Het jonge kind werd onze doelgroep. We wilden een thema dat we actief konden inzetten in onze stagepraktijk en waarbij we de leercyclus van voorkennis ophalen, zinvol beleven én reflecteren konden inzetten” licht Maud toe. “maar we vonden de lessen van Op de toren vrij lang. We kozen dus voor een kortere variant. De tussendoelen en leerlijnen (TULE) van SLO en de gouden regels van Erfgoed Brabant vormden onze toetsing.” Binnen die kaders vonden de studenten ruimte om inhoud te geven aan een meer inclusieve benadering van erfgoed.
Wij helpen de Sint
Het thema Sint hielp de studenten naar hun meer inclusieve versie op het lesproject Op de toren. Senna: “We wilden dicht bij de leefwereld van het jonge kind blijven. Het thema Sint is herkenbaar en er zijn veel mogelijkheden om het in de klas uit te voeren”. Bovendien waren de studenten gegrepen door het erfgoedfenomeen ‘tradities’. Hoe ga je om met de dynamiek van tradities zoals het Sinterklaasfeest? “We spreken nu over Piet” zegt Maud, “maar niet één bepaalde soort Piet. Kinderen kunnen zelf een invulling aan geven. Sommige kinderen kwamen bijvoorbeeld met een blauw gezicht naar school. Prima, dat maakt voor de traditie niets uit”. In hun lesproject wisten de studenten invulling te geven aan een inclusievere benadering van de traditie. “Hoe ziet bijvoorbeeld de Sint er volgens een kleuter uit?” vraagt Senna zich af. “En moet een pepernoot rond zijn?” vult Amy aan. De studenten zijn het er over eens, misschien kan snoepgoed voor het Sinterklaasfeest er wel heel anders uit gaan zien. Welke eigenschappen zou het dan moeten hebben of wanneer vinden kleuter snoepgoed passend bij de traditie? Kortom kwam er in het project ‘Wij helpen de Sint’ ruimte om vanuit verschillende perspectieven en achtergronden naar de traditie te kijken en daar met de klas op een eigentijdse wijze invulling aan te geven. Dat daarbij oude en nieuwe elementen in de traditie een rol kunnen spelen, is volgens de studenten een logisch gevolg.
Goed mens
Joris maakt de vertaalslag naar de rol van de leerkracht. “Erfgoed is dicht bij de persoon. We willen daar stil bij staan. Het ontstaat in de eigen omgeving en geeft betekenis aan de wereld om je heen. Het is van invloed op je identiteits- en persoonsvorming.” En daar hoort een inclusievere kijk op de wereld om je heen ook bij? Joris is stellig: “Je wilt leerlingen laten opgroeien tot een goed mens. We dragen er als toekomstige leerkrachten graag aan bij om dat te realiseren.” Dat het menens is, mag blijken. Het lesproject ‘We helpen de Sint’ komt in het nieuwe schooljaar ter beschikking via de website van Erfgoed Brabant. Voor alle leerkrachten die graag op een wat inclusievere wijze aan de slag gaan met de traditie van het Sinterklaasfeest.
Door Rolf Vonk
Met dank aan Amy, Joris, Maud en Senna, studenten Pabo Avans Breda
Studenten van Pabo Avans bekijken lesprojecten van Erfgoed Brabant. Foto: Erfgoed Brabant.