Oud filmmateriaal van het Brabantse dagelijks leven. Veel erfgoedorganisaties zoals heemkundekringen hebben dit in hun collectie, maar weten niet hoe zij audiovisueel materiaal digitaal moeten ontsluiten, laat staan hoe ze dit duurzaam moeten bewaren. Gelukkig kan iedereen hiervoor nu terecht bij BrabantinBeelden, een initiatief van het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC).
Materiaal veiligstellen én online toegankelijk maken
In de mooie Citadel van Den Bosch – waarin het BHIC is gehuisvest – spreek ik beeldredacteur Mathilde Min. Mathilde vertelt trots over BrabantinBeelden: “De Film- en Fotobank is een paar jaar geleden gestopt en sindsdien was er geen organisatie die zich Brabant-breed bezighield met filmmateriaal. We zagen dat veel archieven en andere erfgoedinstellingen wel films hadden liggen, maar dat hier niets mee werd gedaan. Vanuit de behoefte dit materiaal veilig te stellen én online toegankelijk te maken, is de site BrabantinBeelden ontstaan.” Mathilde benadrukt dat het geen BHIC-site is, maar een losstaand initiatief zodat heemkundekringen, musea, andere erfgoedverenigingen maar ook particulieren zich kunnen aansluiten. Verschillende collecties, zoals die van Regionaal Historisch Centrum Eindhoven, zijn al op de website terug te vinden.
Tekst gaat door onder de afbeelding.
Collage van filmbeelden van BrabantinBeelden. Bron BrabantinBeelden.
Tijdsbeeld
Op de website staan duizenden films van het dagelijkse Brabantse leven: een receptie, spelende kinderen op straat, kindercarnaval, en nog veel meer. Mensen die dit soort films op zolder hebben liggen, kunnen denken dat dit materiaal niet de moeite waard is om te bewaren. Maar niets is minder waar. Een kort rondje langs de films op BrabantinBeelden bewijst dat de films van het dagelijks leven van grote erfgoedwaarde zijn. Ze geven interessante tijdsbeelden, bijvoorbeeld films waarop het merendeel van de mensen rookt, gebitten ronduit slecht zijn en veel vrouwen een schort dragen.
De media weet BrabantinBeelden ook al te vinden. Mathilde: “We zien dat onder meer Andere Tijden, Het Noordbrabants Museum, Nederland op Film en de 5 mei-viering in Oss materiaal van de site gebruiken. Bijzonder, want het gaat veelal om materiaal dat voor kort in een schoenendoos ergens op een zolder lag.”
Processtappen
Ik vraag Mathilde welke processtappen worden gevolgd wanneer bijvoorbeeld een heemkundekring zich meldt met filmmateriaal. Helder legt Mathilde uit dat het proces met elke organisatie een beetje anders is, maar dat grofweg de volgende stappen zijn te onderscheiden: “Als een heemkundekring contact met het BHIC opneemt met het bericht dat zij oud filmmateriaal hebben, gaan wij op bezoek bij de organisatie, of zij komen met de films naar ons. We proberen dan met elkaar vragen te beantwoorden als ‘wat is het voor materiaal’, ‘wie heeft de film gemaakt’, ‘hoe komt de heemkundekring aan de films’ en ‘zijn de beelden Brabants'. Vervolgens bekijken we samen de films. Wanneer het materiaal geschikt blijkt voor BrabantinBeelden, laat het BHIC de films digitaliseren. Eén digitale kopie gaat naar de heemkundekring en het BHIC bewaart op duurzame wijze een tweede kopie. Tevens wordt de film op BrabantinBeelden gezet met een beschrijving erbij, zodat deze via zoektermen voor iedereen te vinden is. Ook kun je de film daar meteen downloaden, afhankelijk van de afspraken die daarover gemaakt zijn.”
Tekst gaat door onder de afbeelding.
Het team van BrabantinBeelden met Joost, Kaya en Mathilde. Bron BrabantinBeelden.
Het BHIC biedt heemkundekringen en anderen ook nog eens de mogelijkheid de fysieke filmrollen veilig voor hen te bewaren, in het speciale koudedepot. In dit depot worden de films onder de juiste temperatuur en luchtvochtigheid bewaard, zodat de kwaliteit van het materiaal niet verder verslechtert.
Rechten
Als de organisatie dat wil, blijft zij eigenaar van het filmmateriaal. Dit soort afspraken worden vastgelegd in de overeenkomst die het BHIC en de betreffende organisatie sluiten. Een andere afspraak gaat over de rechten: welke rechten zitten er op de film zelf én wat mag de bezoeker van de website met het filmmateriaal doen? Mathilde: “Van alle films op BrabantinBeelden zijn de rechten uitgezocht. Als de heemkundekring niet weet hoe het zit met de rechten van de films in hun collectie, kunnen wij ze helpen om dit uit te zoeken. Soms loopt het spoor naar de rechten dood. In dat geval kunnen wij de organisatie advies geven over hoe hiermee om te gaan.”
Tekst loopt door onder de afbeelding.
Teamlid Joost in het koudedepot van BrabantinBeelden. Bron BrabantinBeelden.
Bij alle films op BrabantinBeelden staat onder de noemer ‘licentie’ wat wel en niet met het filmmateriaal mag worden gedaan. Bijvoorbeeld ‘vrij gebruik met naamsvermelding toegestaan’ of ‘beperkt gebruik toegestaan (neem voor informatie contact met ons op)'. De betreffende licentie is voor alle films afgestemd met de organisatie of persoon die het materiaal heeft aangeleverd.
Kosteloos
Samenvattend biedt BrabantinBeelden een geweldig pakket van diensten aan voor het digitaliseren en bewaren van films. Organisaties en privépersonen kunnen hier ook nog eens kosteloos gebruik van maken. Dus heb jij of jouw organisatie oud filmmateriaal van het Brabantse dagelijks leven? Neem dan vrijblijvend contact op met BrabantinBeelden via info@brabantinbeelden.nl of 073-6818500. Bezoek hier de website BrabantinBeelden.
Oproep
Tussen 1948 en 1970 liet zakenman Johan Adolfs honderden Brabantse dorpen vastleggen op film. Deze unieke beelden – de zogenaamde ‘dorpsfilms’ – neemt het BHIC graag op in BrabantinBeelden. Op de website van BrabantinBeelden vind je meer informatie over de dorpsfilms en welke nog ontbreken. Heb jij of jouw organisatie een dorpsfilm? Hier vind je meer informatie over de zoektocht naar de dorpsfilms door BrabantinBeelden.